VĐV bóng bàn người Mỹ gốc Trung, Lily Zhang, dự bốn kỳ Thế vận hội gần nhất nhưng bố mẹ chỉ muốn cô làm công việc bình thường.
Zhang được xem là nữ hoàng bóng bàn Mỹ, với sáu lần vô địch quốc gia và dự bốn kỳ Thế vận hội gần nhất, từ London 2012, Rio 2016, Tokyo 2020 đến Paris 2024. Mới 28 tuổi, cô không giấu tham vọng được thi đấu trước khán giả quê nhà tại Olympic Los Angeles 2028. Nhưng bố mẹ của cô không hào hứng với viễn cảnh này.
“Chúng tôi luôn cố gắng thuyết phục con bé ngừng thi đấu”, mẹ Lily Zhang, bà Linda Liu, nói với nhật báo The Wall Street Journal. “Chúng tôi chỉ muốn con bé có một công việc bình thường”.
Ngay cả VĐV bóng bàn thành công bậc nhất của Mỹ cũng không thể thoát khỏi áp lực nghề nghiệp của bố mẹ. Đó là quan điểm trái ngược giữa những đứa trẻ theo đuổi những công việc mơ ước khác thường và những phụ huynh mong muốn các con công việc bình thường, làm từ 9h sáng đến 17h chiều. Dù không hài lòng vì thường xuyên nhận những lời khuyên giải nghệ, điều khiến Zhang khó chịu nhất là bố mẹ cũng có lý.
Bên cạnh những tên tuổi lừng lẫy như Simone Biles (thể dục dụng cụ) hay Michael Phelps (bơi) biến thành công tại Olympic thành một gia tài, hàng chục, thậm chí hàng trăm VĐV khác chật vật chỉ để tập luyện và góp mặt tại Thế vận hội. Họ di chuyển một mình, bằng xe buýt, máy bay, đến những trận đấu xa xôi trên đấu trường quốc tế, cạnh tranh vì số tiền thưởng và tài trợ ít ỏi.
Một chuỗi thua hoặc chấn thương nặng có thể đặt dấu chấm hết cho tất cả. “Có rất nhiều thứ có thể xảy ra có thể lấy đi sự ổn định của bạn ngay lập tức”, Zhang lo ngại.
Điều trớ trêu là Linda Liu và Bob Zhang lại giúp con gái đam mê với môn bóng bàn từ bé để trở thành siêu sao như hiện tại. Nhập cư từ Trung Quốc, họ muốn truyền lại môn thể thao dân tộc của quê hương cho con gái. Vì vậy, họ mua chiếc bàn bóng bàn trong một căn hộ chật chội ở Palo Alto, nhưng không chỉ để Zhang tập luyện. “Đó cũng là bàn ăn”, VĐV 28 tuổi kể. “Chúng tôi chỉ trải một chiếc khăn lên bàn và ăn”.
Từ 10 tuổi, Zhang bắt đầu dành mỗi mùa hè ở Trung Quốc, luyện tập với các đội tỉnh – nơi tìm kiếm tài năng cho đội tuyển quốc gia. Đây không chỉ là cơ hội rèn luyện kỹ năng, mà là nơi để Zhang tìm hiểu bí quyết tại sao Trung Quốc giành được 32 trong số 37 HC vàng từ khi bóng bàn trở thành môn thể thao Olympic vào năm 1988. Các VĐV Trung Quốc tập tới chín tiếng một ngày, gấp bốn lần thời gian mà Zhang tập ở Mỹ.
Với bố mẹ cô, bóng bàn còn còn tăng cơ hội xin học đại học cho Zhang. “Nếu con bé chơi ở trình độ cao, điều đó sẽ giúp con bé vào được một trường tốt”, Liu, mẹ của Zhang, cho biết.
Ở tuổi 16, Zhang chơi kỳ Thế vận hội đầu tiên tại London 2012. Dù thua trận đầu tiên, bố mẹ cô vẫn tuyên bố đó là chiến thắng vang dội. “Họ như kiểu, con đã thi đấu Olympic, đã có được điều đó trên ứng dụng đại học và giờ có thể tập trung vào việc học”, Zhang kể.
Zhang suýt chút nữa bỏ bóng bàn sau kỳ Thế vận hội này. Sau đó, khi là sinh viên năm nhất tại Đại học California, Berkeley, cô cảm thấy thiếu điều gì đó. Cô muốn có một năm nghỉ ngơi và tập luyện cho Thế vận hội tiếp theo. Mẹ cô đương nhiên không đồng ý. “Con đã dự London. Thế là đủ rồi”, Liu nói vào thời điểm đó.
Liu cho biết quan điểm trái ngược này bắt nguồn từ cả khoảng cách thế hệ và văn hóa. “Chúng tôi là những bậc phụ huynh Trung Quốc truyền thống”, bà nói. “Chúng tôi luôn muốn con bé tập trung vào việc học. Tôi luôn muốn con bé có việc làm và trở thành một cô gái bình thường”.
HLV bóng bàn tuyển Mỹ, Jun Gao, cho biết quan điểm này đã chấm dứt sự nghiệp thể thao của nhiều VĐV bóng bàn đầy triển vọng khác của Mỹ, những người chủ yếu là người Mỹ gốc Á.
Zhang hiểu tại sao bố mẹ, đều là nhân viên công nghệ tại Silicon Valley, lại muốn cô noi gương họ. “Bố mẹ có một cuộc sống khó khăn ở đây, đang cố gắng thành công ở đây và biến giấc mơ Mỹ thành hiện thực”, VĐV bóng bàn bày tỏ.
Nhưng Zhang có ước mơ riêng là được tiến xa hơn với tuyển bóng bàn Mỹ, ngay cả khi nó phá vỡ các quy ước của nhiều gia đình người Mỹ gốc Hoa.
Bố mẹ cũng không thể cấm cản tuyệt đối con gái. “Đó luôn là quyết định của con bé”, ông Bob nói. Sau đó, bố mẹ cho Zhang nghỉ học một năm, trả tiền vé máy bay đến các cuộc thi và cổ vũ cô tại Thế vận hội Rio 2016 – nơi cô cải thiện thành tích khi vào vòng ba.
Sau khi tốt nghiệp đại học với bằng tâm lý học, Zhang tiếp tục dự Toyko 2020 và đạt được thành tích tương tự tại Rio. Sau đó, cô tham gia giải đấu chuyên nghiệp, không có HLV hoặc đồng đội để tham gia các cuộc thi với số tiền thưởng khác nhau.
Năm nay, những lần bị loại sớm ở các giải đấu lớn tại Jeddah, Arab Saudi hay Trùng Khánh, Trung Quốc, giúp Zhang nhận 11.000 USD mỗi giải. Nhưng việc vô địch giải ở Manchester, Anh, chỉ mang về 650 USD. Cô cũng nhận được thu nhập từ nhà tài trợ Joola – nhà sản xuất thiết bị bóng bàn.
Tại Paris 2024, Zhang thắng Mariana Sahakian (Lebanon) 4-0 và Bruna Takahashi (Brazil) 4-2 để vào vòng 1/8. Bố mẹ của cô tự hào khi con gái giành chiến thắng lớn nhất trong sự nghiệp Olympic. Nhưng điều đó không có nghĩa là họ đã thay đổi quan điểm. “Làm VĐV bóng bàn không phải là nghề ổn định”, mẹ cô nói.
Họ cũng không ngừng nhắc nhở con gái về điều đó. “Họ huých tôi như thế này và nói ‘Này, con sẽ làm gì sau Paris vậy?”. Zhang nói. “Kế hoạch công việc tiếp theo là gì?”.
Zhang thua Shin Yu-bin (Hàn Quốc) 0-4 ở vòng 1/8, nhưng sẽ tiếp tục thi đấu đồng đội nữ ngày 6/8.
